+Lees meer...
Dit betreft ook het Panta Rhei Studio-gebouw aan de Van Hetenstraat nummer 59. Dit voorstel heeft het college van B&W voorgelegd aan U als gemeenteraad en wanneer U ermee in zou stemmen zou de maatschappelijke functie van het gebouw, als werkruimten voor kunstenaars en creatieve beroepen, verdwijnen. Op 9 juni wordt dit voorstel besproken aan de raadstafel. Op 7 juli is voorgenomen dat de Raad hierover gaat besluiten.
In 2020 verscheen het Onderzoeksrapport ‘Geen Stad Zonder Kunst’ van Kunstenbond en Platform BK. Een van de conclusies in het rapport is dat mede als gevolg van landelijke wetgeving de aantallen ruimten voor kunst en creatieve beroepen zijn gedaald en de bewegingsruimte van gemeentes en woningbouwcorporaties om nieuwe betaalbare ruimten te realiseren is versmald. Door de invoering van de Wet Markt en Overheid moeten gemeentes een kostprijs dekkende huur rekenen en bij verkoop van gemeentelijk vastgoed de marktprijs vragen.
Directeur van het Deventer Kunstenlab, mw. Mieke Conijn zei het U op 24 maart zo: “Kunstenaars (hebben – red.) weinig keuze; de prijzen (…) stijgen nog steeds gigantisch, waardoor deze met name voor de onderkant van de markt onbetaalbaar worden. (Want – red.) zoals u ongetwijfeld bekend is, behoren kunstenaars tot de zwaarst onderbetaalde beroepsgroepen in het land, alle ambities van Fair Pay ten spijt. En dit maakt deze boodschap extra zuur in een tijd waarin cultuurmakers (al) zwaar getroffen zijn door (de corona-crisis – red.). (…) In het kader van vastgoedbeleid hebben kunstenaars (echter – red.) ook een economische functie. Kijk naar het Havenkwartier waar dankzij (…) pionierende kunstenaars een levendige, aantrekkelijke en inmiddels erg populaire wijk is ontstaan. Met sterk gestegen grondprijzen waarvan iedereen profiteert, … met uitzondering van de kunstenaar die het niet langer kan betalen.“
Door het verdwijnen van maatschappelijk vastgoed komen kunstenaars en creatieve beroepsbeoefenaars in de knel, en verdwijnen kunst, creatieve therapie en amateur kunstbeoefening steeds verder uit de stad. Terwijl juist deze domeinen een stad aantrekkelijk maken als vestigingsplaats voor bedrijven en burgers. Zie daarvoor verschillende onderzoeken en studies, zoals bijvoorbeeld ‘De aantrekkelijke stad’ van OCW gemeente Den Haag, ‘De aantrekkelijke stad’, onderzoek van B. Scholten voor Radboud Universiteit Nijmegen, of ‘De aantrekkelijke stad’ van Gerard Marlet (bij VOC uitgevers).
Kunstenaars (beeldend kunstenaars, schrijvers, componisten) hebben een zeer beperkt verdienmodel uit marktactiviteiten, en hebben meestal een zogenaamde ‘gemengde beroepspraktijk’. Dit laatste wil zeggen dat zij met bijbaantjes en neveninkomsten hun praktijk zelf meefinancieren. Zie voor onderzoekgegevens bijvoorbeeld: ‘Slechts 5% van de beeldende kunstenaars in Nederland zit boven de armoedegrens’ van de Creatieve Coalitie en de ‘Collectieve Selfies’ van BKNL. In het Panta Rhei Studio-gebouw worden door kunstenaars creatieve therapie (vanuit de WMO), creatieve cursussen (schilderen, tekenen, schrijven, fotografie en keramiek), lezingen en tentoonstellingen aangeboden. Maar ook projecten voor het primair en voortgezet onderwijs worden er verzorgd. Naast de kunstenaars zijn er creatieve beroepsbeoefenaars in het Panta Rhei-gebouw: fotografen, ontwerpers (in brede zin) en illustrators. Zowel de creatieve beroepen als de kunstenaars van het Panta Rhei gebouw, werken met verschillende cliënten en opdrachtgevers van binnen en buiten de stad.
Het onlangs verschenen advies van de Raad voor Cultuur, ‘Investeer in cultuur voor iedereen’ (Den Haag, 14 april 2021) schrijft dit:
“Cultuur is van onschatbare waarde voor de samenleving. De coronacrisis maakt dat duidelijker dan ooit. (…). De kracht van cultuur om het leven zin, waarde, duiding en plezier te geven, werd het afgelopen jaar explicieter onderstreept dan sinds tijden. (…) Al vele onderzoeken hebben aangetoond dat cultuurparticipatie en -consumptie in positieve zin bijdragen aan de sociale cohesie, de mentale gezondheid, de creatieve ontwikkeling, de leefbaarheid van (binnen)steden en het vestigingsklimaat in land en regio. Cultuur vergroot de expressiemogelijkheden voor kinderen en jongeren en het vermogen naar de ander te luisteren en de eigen standpunten op waarde te wegen. Cultuur draagt in hoge mate bij aan de vorming van onze gedeelde identiteit en aan het beslechten van conflict. (…) In economisch opzicht is de waarde van cultuur veel groter dan vaak gedacht. De culturele en creatieve sector (inclusief media) draagt jaarlijks 25,5 miljard euro bij aan het bruto nationaal product (3,7 procent). De totale sector is goed voor zo’n 320 duizend banen, 4,5 procent van de totale werkgelegenheid. (…)
Provincies en gemeenten investeren samen 2,3 miljard euro. Een snelle rekensom leert dat dit een minimale investering is in verhouding tot de meetbare en niet-meetbare opbrengst van cultuur voor de samenleving. (…) We zien dat juist de meest kwetsbare spelers in de sector – zij die het minst profijt hebben van overheidsinvesteringen – de hoogste tol betalen voor de coronacrisis. Van alle sectoren leed de culturele sector met 62 procent relatief de grootste omzetderving, met groot verlies van werkgelegenheid en kennis tot gevolg. Dit verlies treft vooral de vele niet (of nauwelijks) gesubsidieerde (…) werkenden in de sector. Denk aan (…) de vele kleine én grote cultureel ondernemers die niet (structureel) worden gesubsidieerd en de talloze zzp’ers. De sector heeft een grote potentie, maar is te zeer verzwakt. Om te innoveren en sterker uit de crisis te komen, zijn daarom structurele extra investeringen nodig voor een duurzame versterking van cultuur.”
Door de coronacrisis zijn de kunstenaars en creatieve beroepen van het Panta Rhei Studio-gebouw hard geraakt, zoals mw. Conijn van het Kunstenlab U reeds zei en de Raad voor Cultuur (hierboven geciteerd) onlangs bevestigde. Ze vallen meest buiten de corona-steunpakketten en hebben geen reserves. Door hen hier een blijvende, betaalbare werkplek te bieden kan Deventer hen behouden en een aantrekkelijke stad met een goed cultuuraanbod blijven.
En het behoud van ruimten voor kunst en creatieve beroepen in het voormalige schoolgebouw aan de Van Hetenstraat, hoeft een verdere ontwikkeling van het stadsgebied ook niet in de weg te staan. Om het gebouw heen is volop ruimte om verder te ontwikkelen naar woningen. Het gebouw behouden kan bijvoorbeeld ook zonder de gymzaal die ernaast staat. Bovendien stellen buurtbewoners en omwonenden veel prijs op het behoud van het gebouw met de werkruimten voor kunstenaars en creatieve beroepen. Uit de petitie blijkt dat men het gebouw met de plantsoenen en monumentale linden aanzien, ruimte en lucht vindt geven aan hun straat en hun buurt. In de stentor zeiden enkelen dit: "Ik heb liever dat de kunstenaars er zitten dan dat ik tegen huizen of appartementen moet aankijken." En: “We hebben dit huis vorig jaar gekocht en straks wordt (na uitvoering van de plannen van het College van B&W – red.) het wel een stuk minder waard." Bij de petitie schreef een andere buurtbewoner bijvoorbeeld dit: “Op deze locatie gebeuren fantastische dingen en het zou echt jammer zijn om dit te slopen. Trouwens ik vind het Panta Rhei-gebouw en de omgeving prachtig.”
De ondertekenaars van de petitie willen graag dat de huidige huurders de kans krijgen om te blijven werken aan en vanuit de Van Hetenstraat nummer 59. De ruimten ervan zijn daar zeer geschikt voor. De locatie is goed te bereiken van binnen en van buiten de stad. Een bibliotheek en een winkelcentrum liggen ernaast. U kunt als gemeenteraad besluiten (een deel of het geheel) van het gebouw aan te blijven wijzen als maatschappelijke bestemming. En dit kan als huur, en als koop worden ingezet. De huidige huurders kunnen dan als eerste benaderd worden als toekomstige huurder of als potentiële koper. Mevrouw Conijn van het Kunstenlab stelde U ook voor: “Onderzoek (…) Huurkoop als optie; een investering in geld, betrokkenheid (en) aarden op een plek levert wat op. En daardoor wordt een eigen vaste plek misschien ook voor hen mogelijk.” Die mogelijkheid zouden de huurders graag willen hebben, maar buurtbewoners, Deventernaren, cliënten en cursisten, opdrachtgevers en collega’s van de huurders, willen blijkens de petitie dit ook graag voor hen. Want zij vinden de plek en het huidige gebruik ervan ook belangrijk voor henzelf.
Als gemeenteraad gaat U uiteindelijk over de bestemming van het Panta Rhei Studio-gebouw aan de Van Hetenstraat, of over een eventuele sloop. De ondertekenaars van de petitie vragen U dringend na te denken over het behoud van de huidige bestemming van het schoolgebouw aan de Van Hetenstraat 59, en daarmee over de toekomst van de stad als aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven en burgers. De toekomst van de huidige huurders hangt daar mede vanaf. Want bij een gedwongen verhuizing in deze corona-crisis zullen er zeker kunstenaars en creatieve beroepsbeoefenaars onder de huurders zijn die dan moeten besluiten hun praktijk (al dan niet definitief) te beëindigen of die faillissement zullen moeten aanvragen.
Hoogachtend,
De Werkgroep Panta Rhei
Vind de petitie online
